Voordat je Freddie Mercado ziet, hoor je hem. Het gerinkel van sieraden wordt luider en luider naarmate de kunstenaar dichterbij komt. Het is een bekend geluid in de kunstscene van San Juan, de hoofdstad van Puerto Rico. Maar hoe vaak je de kunstenaar ook in levende lijve hebt aanschouwd, de ervaring van zijn lichamelijke aanwezigheid –letterlijk en figuurlijk groots– zorgt altijd voor een gevoel van verwondering. Want waar zijn collega-kunstenaars tentoonstellingen openen, beweegt Freddie Mercado zich als een tentoonstelling voort.

De praktijk van Mercado (geb. 1967, Puerto Rico) draait om maximalistische performances. Ze gaan vaak over genderfluïditeit en het gevoel van bestaan tussen verschillende plekken tegelijk. Met een pastiche van drag-elementen –vaak spelend met hypervrouwelijkheid en hyperseksualiteit– en culturele kenmerken –die regionale, nationale en Caribische stijlen en tradities combineren– bevraagt Mercado de fundamenten van identiteitsvorming. Zijn kostuums en draagbare artefacten getuigen van een eigenzinnig gevoel voor humor, scherpzinnig absurdisme en minutieus vakmanschap. 'Horror vacui' zou een understatement zijn om zijn werk te beschrijven.

Freddie Mercado waagt zich aan het eeuwenoude zelfportret en verandert het in een spektakel. De kunstenaar presenteert niet één versie van het zelf, of twee tegenovergestelde versies in conflict, maar laat zijn toeschouwer zien dat het zelf altijd in beweging is, nooit vastomlijnd – net als zijn fysieke kostuums en artefacten zelf, die voortdurend evolueren en nooit 'klaar' zijn. In het werk van Mercado is het subject gefragmenteerd en zelfs gebroken: het Spaanse woord ‘fractura’ duikt sinds 2017 op in de titel van verschillende werken, waaronder de performance die Mercado in november van dat jaar deed voor het nomadische programma van Vleeshal. Het was slechts twee maanden nadat orkaan Maria verwoesting zaaide over Puerto Rico en daarbij ook de studio van de kunstenaar vernietigde, en kort nadat Mercado's mobiliteit sterk werd ingeperkt door een heupbreuk – gebeurtenissen waardoor het woord 'fractura' niet alleen doet denken aan breuken door het zelf, maar ook door Mercado’s eiland. Het is in deze nationale context, een bestaan op het kruispunt van natuurrampen, economische malaise en de geschiedenis van het kolonialisme, dat we de betekenis van deze kunst, zo ontzettend feestelijk en uitbundig, kunnen proberen te vatten. Waar jezelf zijn niet vanzelfsprekend is, wordt het neerzetten van jezelf als spektakel een daad van verzet. Maar voor Mercado is het ook een noodzakelijkheid – de enige manier om te genezen wat gebroken is.

Deze solotentoonstelling, met de toepasselijke titel Freddie, bestaat uit twee delen. Het eerste deel presenteerde 22 geschilderde zelfportretten en de restanten van de unieke performance die hij tijdens de opening deed. In het tweede deel zijn in aanvulling op de reeks schilderijen vijf sculpturale versies van de identiteit van de kunstenaar te zien, tijdelijk gestold in de Vleeshal. Misschien loop je, in het spanningsveld tussen vervreemding en herkenning, zelfs wel een andere versie van jezelf tegen het lijf.