Social Memory, Arts, and Reconciliation

Wat is het doel van het herinneren van datgene wat pijn doet? Waarom zouden we wonden opnieuw openen via het geheugen, of pijn terugbrengen door beelden die het verleden oproepen? Kunnen we ooit herstellen wat gebroken is?

Sluit aan op vrijdag 28 november voor de lezing Social Memory, Art, and Reconciliation door Sandra M. Rios Oyola. Deze lezing is onderdeel van het publieksprogramma van de tentoonstelling Tatar* Kiss, die momenteel te zien is in de Vleeshal. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Stuur een mail naar office@vleeshal.nl om jouw plek te reserveren.

Over de tentoonstelling

De titel Tatar* Kiss verwijst naar de “Tataren,” een term die wordt gebruikt om diverse groepen inheemse, nomadische, niet-christelijke volkeren in Centraal-, Noord-, Oost- en West-Azië te beschrijven. Veel van deze volkeren werden ooit onderdrukt en gekoloniseerd door Rusland en maken vandaag de dag nog steeds deel uit van de Russische Federatie. Omdat zij vaak als ‘barbaars’ werden gezien en Rusland zichzelf positioneerde als ‘beschaaft,’ werden deze inheemse gemeenschappen onderworpen aan kolonisatie en werd hun cultuur doelbewust uitgewist. Als gevolg van deze uitwissing zijn verhalen verloren gegaan, zijn talen verdwenen en gaan de racialisering en onderdrukking van inheemse volkeren tot op de dag van vandaag door.

De tentoonstelling Tatar* Kiss is samengesteld door Elena Ishchenko en Maria Sarycheva van het curatorenduo League of Tenders (die beiden Rusland in 2022 verlieten), en geeft een stem aan kunstenaars die zich verzetten tegen onderdrukking en kolonialisme, en kritisch reflecteren op wat dit voor hen betekent. Tegelijkertijd brengt de tentoonstelling verhalen van verzet en culturen die door de jaren heen zijn uitgewist onder de aandacht. De groepstentoonstelling Tatar* Kiss toont werk van zeven kunstenaars, waaronder Bashqort, Boerjatisch-Mongools, Circassisch, Wolga-Tataars, Kalmuks en Curaçaos.

Speciaal voor deze tentoonstelling nodigde Vleeshal Dr. Sandra M. Rios Oyola, Assistant Professor aan University College Roosevelt, uit om een lezing te geven over haar onderzoek naar sociale herinneringen, kunst en verzoeningspraktijken.

Over de lezing

De oproep om te herinneren dient vele doelen: om herhaling te voorkomen, om te leren van onrecht in het verleden, en om zowel het lijden als de veerkracht van degenen die zich tegen onderdrukking verzetten te erkennen. Toch roept herinnering ook moeilijke vragen op. Kunnen we herinneren zonder pijn opnieuw te beleven? Zijn emoties onlosmakelijk verbonden met geheugen? Wat kunnen we doen met het trauma dat we erven van vorige generaties?

We gebruiken de term ‘sociale herinnering’ omdat we ons niet in isolatie herinneren; we verbinden ons met het verleden via verhalen en narratieven die onze identiteit vormgeven. Herinneringen ontstaan niet spontaan; deze ontstaan uit wat is gekoesterd en gecultiveerd, vooral wanneer we in de verleiding komen om te vergeten en verder te gaan.

Kunst speelt een cruciale rol in dit proces: het stelt ons in staat het onuitsprekelijke te uiten, ons met onze emoties te verbinden, het vergeten (en de politieke lading hiervan) te weerstaan en de stemmen van de tot zwijgen gebrachte mensen te versterken. Door kunst wordt herinnering zichtbaar, in musea, publieke ruimtes, en in het zachte fluisteren van liederen of verzen die worden doorgegeven in de intimiteit van huizen en kamers.

De nalatenschappen van koloniaal geweld, mensenrechtenschendingen en genocide blijven voortbestaan in het heden, en niet-genezen wonden kunnen risico’s vormen voor het voortzetten van schadelijke cycli. Om geheugen te transformeren tot een instrument voor vrede is solidariteit nodig met eerdere generaties en een toewijding aan het vinden van waarheid. Kunst kan zaadjes planten voor dialogen tussen herinnering en verzoening.

In reactie op de tentoonstelling Tatar* Kiss onderzoekt deze lezing de rol van herinnering en kunst in het bevorderen van vredesopbouw en verzoening. Hierbij wordt gekeken naar hoe de thema’s van de tentoonstelling resoneren in andere delen van de wereld, met specifieke aandacht voor Latijns-Amerika, en dan met name Chili en Colombia. Dr. Rios Oyola zal samen met de bezoekers reflecteren op hoe artistieke praktijken, zowel institutioneel als grassroots, bijdragen aan de inspanningen van samenlevingen om moeilijke geschiedenissen onder ogen te zien, mislukt verzoeningsbeleid te heroverwegen en meer democratische toekomsten te verbeelden.

Evenementen

28 november

Lezing: Social Memory, Arts, and Reconciliation

18:00 – 20:00